De haven en omgeving: historie, heden en toekomst
De Haven van Breda is gelegen in hartje centrum en was oorspronkelijk een stuk van de rivier de Mark, waaraan Breda haar oorsprong te danken heeft. Tussen 1965 en 2007 was de haven gedempt, maar sinds 2007 beschikt de Haven over een lage kade waar bootjes kunnen aanmeren, met daarboven een breed aanbod horeca met terrassen. Daarnaast varen rondvaartboten vanuit de haven langs het Spanjaardsgat en over de singels. Kortom: een bruisende plek voor jong en oud. In deze blog duiken we wat verder in op de historie van de Haven en omgeving, maar ook op de toekomst ervan. Lees je mee?
vanuit de haven langs het Spanjaardsgat en over de singels
Langs de haven, tegenover de Prinsenkade, loopt ook een straat die Haven heet. De straat loopt vanaf het Oude Postkantoor en de Vishal bij het Spanjaardsgat tot aan de Tolbrug. Het is een van de oudste straten van Breda. Doorgaand verkeer vind je hier niet meer. Daarentegen vind je er (zeker in de zomer) honderden voetgangers en mensen die genieten van de sfeervolle terrassen. Door de veranderingen aan de haven zijn bij de kademuur terrassen aangelegd. Los van de opnieuw gegraven haven zijn er enkele monumentale panden te vinden, waaronder het rijksmonument 'Den Anker' uit 1644.
Aan de haven, en dus ook grenzend aan het Spanjaardsgat, vind je de Vishal. Via de Mark werden vroeger vis, koren, wijn en bier aangevoerd naar de haven van Breda. Vanaf 1252 breidde Breda rond deze hoogte uit. Er meerden boten en schepen aan in de haven. Vanaf 1397 kwam de haven te beschikken over een havenkraam en werden de ladingen op de kade gezet. De havenkraan stond op de kade voor het waaggebouw waar later het Oude Postkantoor kwam (momenteel is hier Brasserie 't Zusje gevestigd). Er was een vismarkt tot aan de Reigerstraat. Niet gek dat de straat die grenst aan de Haven dus de Vismarktstraat heet. Waar hier vroeger nog een vismarkt was, vind je er nu voornamelijk kroegen en discotheken en bruist het er met name in de late uurtjes. Over het nachtleven in deze straat lees je deze blog.
in originele staat bewaard gebleven
Op de plaats van de vishal vond je 'Het Pararijs' (dit was een huis). De gemeente kocht het huis op om het vervolgens af te breken zodat er rond 1500 de eerste vishal kwam. Vervolgens werd naast de vishal een Indhuys gebouwd dat in gebruik genomen werd door zes keurmeesters. Indgeld werd betaald voor de opslag van afgeslagen vis. Het Indhuis was tevens gildehuis voor het Gilde Binnenvoerlieden die zorgden voor de distributie van de vis. Later werd het gebruikt door het Gilde der Nachtwakers. Tussen 1720 en 1725 werd de oude vishal vervangen door de nieuwe en tevens huidige vishal. Later, in 1940, werd mede door de oorlog de visafslag gesloten. Uiteraard is de Vishal in originele staat bewaard gebleven en daarmee zeker de moeite om eens langs te lopen wanneer je in de buurt bent.
Vanuit de Haven en de Vishal kun je eigenlijk niet om het adembenemende Spanjaardsgat heen. Het Spanjaardsgat is van origine een waterpoort die zich bevindt tussen de Graattoren en de Duiventoren van het Kasteel van Breda. De waterpoort is alleen vanaf de buitenkant te zien en symboliseert het gat dat de Spanjaarden in 1590 tijdens hun verdediging lieten vallen. Schipper Adriaen van Bergen zou naar horen zeggen een aantal soldaten de stad in hebben gesmokkeld om zo de Spanjaarden te kunnen verdrijven (in werkelijkheid blijkt dit elders gebeurd te zijn).
Adriaen van Bergen is met zijn turfschip verder gevaren naar de waterpoort van het Kasteel van Breda aan de huidige Academiesingel. Het Spanjaardsgat is 20 jaar na de gebeurtenis met het Turfschip van Breda gebouwd en daarmee een van Breda's meest geliefde bezienswaardigheden. Vanaf de Hoge Brug heb je een prachtig uitzicht op dit monument.
Wanneer je via de Hoge Brug de Kraanstraat inloopt, wordt je blik op een gegeven moment vanzelf getrokken door het Kasteel van Breda. In dit kasteel is sinds 1826 de Koninklijke Militaire Academie (KMA) gevestigd. Het kasteel is daarmee helaas niet zomaar toegankelijk voor publiek. Het kasteel staat in de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg' uit 1990.
Het indrukwekkende kasteel laat de historische relatie tussen de stad en het huis van Oranje Nassau zien. Het kasteel is tot stand gekomen onder Graaf Hendrik de Derde van Nassau, hij gaf de beroemde architect Thomas Vincidor de opdracht om de oncomfortabele burcht tot een schitterend, luisterrijk kasteel te maken. Mocht je het Kasteel van Breda tóch graag eens van binnen bewonderen? Doe dit dan tijdens de jaarlijkse Brabantse Kastelendag, of tijdens rondleidingen via de lokale VVV.
Van Ouds Op De Trapkes
Nog zo'n prachtig monumentaal pand, is het pand van 'Van Ouds Op De Trapkes'. Dit pand is misschien wel een van de meest bekende en fotogenieke panden van Breda. Het pand staat enorm scheef en is daarmee een bezienswaardigheid an sich. Sinds een kleine twee jaar bevindt er zich volop bedrijvigheid in het pand, en er staat zelfs alweer een hoop nieuws op de planning. In februari 2019 zal restaurant Tahini plaats gaan maken voor een nieuw en verfrissend totaalconcept. De zaak wordt dan namelijk overgenomen door drie jongens die momenteel allemaal in de Bredase horeca werken. Eén van hen heeft zelfs al een eigen café in het centrum. Wij zijn benieuwd!
Een grote wens van menig Bredanaar en het stadsbestuur is dat de Haven met de Singel verbonden wordt. Sinds een kleine twee jaar zijn hier dan ook concrete plannen voor gemaakt. Tien jaar geleden werd de Haven al heropend en werd er een deel van de Nieuw Mark aangelegd langs de Markendaalseweg. Dit wordt nu dus vervolgd.
De nieuwe Mark biedt straks veel ruimte direct aan het water, waar mensen kunnen genieten van de zon en voorbijvarende of aangemeerde bootjes. Daarnaast komt er beplanting op en tegen de kademuren en komen er wandelpaden langs de verschillende kades. Als je goed oplet, zie je op bepaalde plekken grote, blauwe stippen op straat (bijvoorbeeld op de Markendaalseweg). Zo kun je zien waar straks de Nieuwe Markt komt.
Wil je Breda nu alvast eens vanaf het water bekijken? Loop dan eens binnen bij Bootje Varen Breda en beleef de stad op verschillende manieren vanaf het water. Van maart tot en met november vaart Bootje Varen Breda uit vanaf de Lage Kade. Ze verzorgen drie verschillende rondvaarten. Uiteraard is het ook mogelijk om een luxe sloep of unieke boot te huren, eventueel met aansluitend arrangement. Kijk voor meer informatie op de website.
